INSP-TL Fó Formasaun Epidemiolojia Ba Profesionál Saúde Iha Liña Frente

0
27
Partsipante sira sei komprende barak liutan kona-ba Epidemiolojia la’ós de’it númeru ho gráfiku.

Institutu Nasional Saúde Públika Timor-Leste (INSP-TL) fó formasaun ba epidemiolojia iha kampu ba Profesionál Saúde iha liña frente hodi responde ba moras Infesiozu iha Timor-Leste.

Prezidente Instituto Nasional Saúde Públika (INSP-TL), Dra. Merita Monteiro hateten, atividade ne’ebé hala’o importante tebes, tanba pela primeira vez Timor-Leste halo field Epidemiology Training ba frontliner.  

“Formasaun epidemiolojia iha kampu ba Profesionál Saúde iha liña frente hodi responde ba moras Infesiozu iha Timor-Leste, ne’e importante tebes, tanba haree ba Esperiénsia Covid -19 ne’ebé liu ona, foin lalais iha mós surto Raiva iha munisípiu balun Dengue, Chikungunya, Intoxicasaun aihan no seluk tan.

Rekomendasaun husi JEE (Joint External Evaluation) tinan 2018 no 2024 mak sai fundamentu atu ita prepara forsa traballu ne’ebé iha kapasidade di’ak atu deteta no buka hatene oinsá moras bele spread ou daet, fatór ne’ebé influénsia ema-nia saúde, no intervensaun ne’ebé bele uza atu redus risku moras iha populasaun,” dehan Prezidente INSP-TL iha Suai Room Timor Plaza, Díli.

Nia hatutan, iha formasaun ne’e partisipante sira aprende oinsá kolekta data no informasaun, buka hatene no kompriende moras nia lalaok, analiza fator risku no identifika estratéjia atu prevene no kontrola surtu sira.

“Partsipante sira sei komprende barak liutan kona-ba Epidemiolojia la’ós de’it númeru ho gráfiku, maibé hanesan epidemiologista ita-boot sira-nia servisu atu proteje Saúde Públika  no hasa’e kualidade moris ita-nia populasaun nian,” nia esplika.

Nia mós enkoraja partisipante sira atu aproveita didi’ak oportunidade ne’e, tanba sira mak ema ne’ebé di’ak husi idaidak nia munisípiu hetan konfiansa atu tuir treinamentu FETP frontline ne’ebé halo pela primeira vez iha TL.

“Partisipante sira ne’ebé interese no atende di’ak Frontiliner Training ne’e sei sai Strong Candidadate ba Intermediate no Advance FETP Training iha Futuru,” dehan Nia.

Iha parte seluk Dr Arvind Matur, reprezentante OMS iha Timor-Leste hateten, formasaun refere nu’udar passu dahuluk hodi halo programa FETP sai parte permanente iha Timor-Leste.

“Formasaun ida-ne’e maka passu dahuluk hodi halo programa FETP sai parte permanente iha Timor-Leste, tanba ne’e ha’u hakarak hato’o orgullu, tanba Timor-Leste, ho kooperasaun entre Ministériu Saúde no INSP-TL, lansa ona nia programa FETP ba frontliner rasik,” dehan Reprezentante OMS iha Timor-Leste.

Nia hatutan, programa ida-ne’e sei fó treinamentu ba epidemiolojista frontliner 28 iha tinan ida ne’e, estimadu partisipante sira, iha fulan tolu oin mai, sira sei aprende ho espertu sira husi INSP-TL, MOH no WHO iha FETP.

“Sei diskute assuntu epidemiolojia no husu inovasaun atu enfrenta dezafiu Saúde Públika iha Timor-Leste, atividade la’ós de’it ba komunidade local, maibé mós fó impaktu ba mundu tomak iha era ida ne’ebé konektu liu,” nia esplika.