Terça, Setembro 24, 2024

Autoridade Protesaun Sivíl (APC) rejistu uma-kain limanulu (50) iha território Timor-Leste hetan estragus no ema na'in rua (2) lakon vida kauza husi impaktu dezastre naturais ne'ebé akontese iha loron 21 to'o 27 fulan Maiu tinan 2024.

Autoridade Protesaun Sivíl (APC) rejistu uma-kain limanulu (50) iha território Timor-Leste hetan estragus no ema na'in rua (2) lakon vida kauza husi impaktu dezastre naturais.

"Durante semana ida nia laran, ita rejistu uma-kain 50 maka hetan estragus no ema na'in-2 maka lakon vida," hatete Porta Voz APC, João de Sousa Filipe, ba jornalista sira liuhusi Konferénsia Imprensa iha salaun APC, Kaikoli, Díli.

Nia dehan, dadus ne’ebé APC rejista husi munisípiu hotu iha territóriu laran tomak no iha tipu dezastre ne’ebé la hanesan.

“Iha munisípiu Ainaro rai halai estraga komunidade nia uma rua, rai nakdoko estraga uma ida. Munisípiu Baucau anin sobu komunidade nia uma lima, no ahi han uma ida. Munisípiu Ermera anin sobu uma ida, ahi han uma ida. Munisípiu Bobonaro rai halai estragus komunidade nian uma tolu. Munisípiu Covalima bee sa'e, no estragus komunidade nia uma 33. Aleinde ne’e rai halai estraga komunidade nia uma rua.i

Iha Munisípiu Díli ahi han uma ida. Munisípiu Manufahi anin sobu komunidade nia uma ida, Munisípiu Lautem konflitu sosiál entre ema tanba animál, ema mate na'in ida. Depois iha Munisípiu Liquiçá ema mate ida. Depois iha RAEOA ahi han ita-nia komunidade nia uma ida nomós anin sobu ida. Nomós Munisípiu Viqueque ahi han uma ida," nia deklara.

Nia informa, Komando APC Munisípiu sira ho parseiru sira fornese asisténsia emerjénsia ba família afetadu sira hanesan ai han no la'ós ahi han.

Iha fatin seluk, Komunidade Fumento II, Julia da Silva hateten, sira-nia uma anin sobu kleur ona, maibé to’o agora governu apoiu de'it maka ahi-han no matéria sira seluk, maibé kona-ba materiál konstrusaun laiha, tanba fatin ne’ebé sira hela ba ne’e iha área proibida, tanba ne’e bainhira sira fila ba foho mak estadu bele ajuda, se sira deside hela nafatin iha ne’e mak estadu sei la fó materiál konstrusaun.

"Ami-nia uma anin sobu hotu kalen sira-ne’e kleur ona, maibé ita-nia governu apoiu de'it maka hahán, kulixaun, sumasu, no sira seluk, maibé kaleen ho pregu no sasán sira seluk ne'e to agora laiha, tanba sira hakarak ami muda ba munisípiu, entaun sira fó, se la’e sira la fó," nia afirma.

Iha parte seluk, Xefe Suku Komoro hateten, komunidade ne’ebé hela iha área sira-ne’e impaktu ba dezastre naturais, di'ak liu sai ba buka fatin seluk, tanba bainhira akontese dezastre naturais ruma, estadu sei la ajuda.

“Komunidade sira iha suku Komoro ne’e barak tebes mak hela iha foho lolon, mota laran, tanba ne’e bainhira udan boot komunidade sira-ne’e sempre afeta ba dezastre naturais, tanba ne’e ita fó hateten beibeik ona ba sira, atu sai husi fatin ne’e, maibé sira la sai, entaun bainhira udan boot mak mosu dezastre naturais, governu sei la ajuda tan, tanba governu ajuda ne’e dala ida, la'ós ajuda hela de'it,” nia dehan.

Nia salienta, kada fulan dezastre naturais ne’e sempre akontese, komunidade sira-ne’e hela iha área sira ne’ebé proibidu ne’e problema hela de'it, ema haruka atu sai mós lakohi hela nafatin, tanba sira sai husi ne'ebá sira atu ba fali iha ne’ebé, dala ruma mós fatin ba sira mak la iha duni atu hela ba, tanba ne’e hakarak ka lakohi sira tenke hela nafatin iha ne’e.