Segunda, Maio 06, 2024
Total visitors: 766366

Governu liu husi Ministeriu Solidariedade Sosial (MSS) rekonese, katak susar tebes atu re-integra hikas labarik vitima husi violasaun seksual ne’ebe akontese entre membru familia (insestu) ba iha sosiedade no familia.

 

Xefe Departamentu Protesaun no Promosaun Direitu Labarik, Domingos Fernandes, hateten governu iha responsabilidade bo’ot atu fasilita re-integra vitimas ba familia no sosiedade bainhira sira nia kazu remata ona, tanba vitima labele hela iha uma mahon ho tempu tomak. 

Nia rekonese, la fasil atu konvense familia no sosiedade simu fali vitima insestu, tanba kestaun dignidade familia, maibe sira nafatin halo aprosimasaun ho familia. 

“Vitima insestu susar atu re integra ba familia tanba akontese iha uma laran e familia balun deskontente ho hahalok ida ne’e,” nia hateten, iha Hotel Timor, Dili. 

Tuir esperiensia ne’ebe sira iha, katak governu halo aprosimasaun ho familia beibeik to’o tinan rua ou hat foin familia konkorda simu hikas vitima. 

Maibe antes ne’e, nia dehan official protesaun labarik sei halo asesmentu uluk ho familia no sosiedade sira atu asegura labele mosu tan violensia seluk hasoru vitima iha futuru. 

Vitimas insestu, nia dehan durante sira nia kazu iha prosesu laran, sira hela iha uma mahon Casa Vida, FOKUPERS no seluk tan) no hetan apoia husi governu. 

Nia informa, agora dadaun numeru violensia hasoru labarik aas iha rai laran, maioria violasaun seksual inklui insestu.   

Tuir dadus ne’ebe iha durante tinan 2015 to’o fulan Junu 2016, MSS konsege re-integra ona labarik vitima nain 73 resin ba familia. 

Entretantu Advogada Marcelina Amaral, konsidera legislasaun ne’ebe vigor iha rai laran la fo protesaun maximu ba vitimas insestu. 

Nia dehan, esperiensia ne’ebe organizasaun Asistensia Legal ba Feto no Labarik  (ALFeLa) hasoru, iha kazu insestu barak mak arkivu iha Ministerio Publiku tanba laiha provas no konsidera vitima ho arguidu iha konsientementu atu halo relasaun. 

“Imposivel oan feto ida hakarak halo relasaun seksual ho aman,” nia hateten. 

Nia hateten, atu prevene no redus numeru violensia (insestu) iha rai laran tenke halo revizaun ba lei kodigu penal atu integra mos artigu espesifiku ida koalia kona ba insestu. 

Antese ne’e, Prezidente Grupo Feto Parlamentar (GFPTL), Florentina Smith hateten revizaun ba kodigu penal iha ona agenda diskusaun maibe seidauk diskute, tanba diskute uluk lei importante balun hanesan lei rai no sukus nian. 

“Insestu ne’e krime ida ne’ebe grave, hanesan nasaun maioria Katolika ita la admite hahalok ida ne’e eziste iha Timor,” nia hateten.