Quarta, Maio 01, 2024
Total visitors: 766366

Hahu fulan Janeiro to’o inisio Agostu tinan 2016 ne’e, governu liu husi Ministerio Saude transfere ona pasiente nain 130 ba halo tratamentu iha rai liur, tanba  Ospital Nasional Guido Valadares seidauk iha kapasidade atu halo tratamentu.

 

Diretor Nasional Apoiu Ospitalar, Horacio Sarmento hateten pasiente sira ne’ebe haruka ba rai liu ne’e barak liu sofre moras fuan, rins, tumor no kankru tanba Timor seidauk bele halo tratamentu ba moras hirak ne’e. 

Nia rekonese, katak Timor iha ona mediku espesialista ba moras sira ne’e maibe seiduak sufsiente atu fo atendementu e mos sei falta ekipamentus. 

“Ita iha ona makina fase ran 10 atu fo atendementu ba pasiente rins sira, maibe tanba pasiente barak liu entaun ita tenke haruka ba liur,” nia hateten iha Kaikoli, Dili. 

Kona ba kriteria atu ba halo tratamentu iha rai liur, nia dehan ne’e desizaun junta mediku nian bazeia ba kondisaun moras ne’ebe iha no kapasidade ospital nian, tanba ne’e pasiente tenke halo tratamentu uluk iha ospital nasional. 

Nia dehan, pasiente sira ne’e ba halo tratamentu iha ospital sira ne’ebe iha ona akordu ho minsiterio saude iha nasaun Singapur, Malaysia no Indonezia.  

Husi 130 pasientes ne’ebe haruka ba rai liur, nia dehan nain 126 (97%) fila ho diak maibe nain 4 (3%) seluk la konsege salva ga mate. 

Iha tinan 2016 ne’e, nia dehan Parlamentu Nasional aloka $2.9 miloens atu halo transferensia ema moras sira ba rai liur, maibe orsamentu ne’e la sufsiente.

“Agora ami halo ona pedidu, husu aumenta tan osan ba transferensia moras, tanba osan ne’ebe iha ami ezekuta ona 2.6%,” nia hateten.

Nia hateten, orsamentu ida ne’e selu mos ba iha dividas sira iha tinan kotuk nian.  Tinan kotuk (2015) ministerio saude halo transferensia ba moras hamutuk nain 370 resin ba iha rai liur.

Antes ne’e, kintu governu konstitusional kompromete atu kompleta ekipamentus no rekursu humanus iha ospital nasional hodi redus numeru transferensia ba rai liur maibe realidade nafatin barak. 

Iha parte seluk Diretor Jeral Ospital Nasional Guido Valadares (HNGV), doutor Jose Antonio hateten ospital nasional seidauk iha kondisaun atu fo tratamentu ba pasiente ho moras hirak ne’e.

“Ita rujuk ema ba liur tanba fasilidade laiha no rekursu humanu hanesan mediku espesialista laiha,” nia hateten. 

Oras ne’e dadaun ospital nasional iha ona makina fase ran 10, maibe nia hateten seidauk sufsiente atu atende pasiente sira, entaun nafatin haruka pasiente ba fase ran iha liur. 

Alende ne’e, nia dehan ospital mos iha ona espesialista atu halo operasaun ba moras kankru, maibe seidauk bele tanba aimoruk radiotherapia no kemotherapia laiha.

Nia informa, total pasiente ne’ebe halo transferensia ba rai liur iha tinan kotuk (2015) hamutuk nain 370 resin, maioria ho moras kurasaun, rins, kankru no tumor.