- Publika iha: 30 Julho 2013
Hosi: Venidora Oliveira,TDW
Adjuntu Provedor Direitus Humanus e Justisa, Rui dos Santos hateten, ho menus juis ne’ebe durante ne’e tribunal distrital sira infrenta, fo mos impaktu atu hetan justisa ne’ebe justu.
Tanba tuir nia, durante ne’e kazu barak mak sei pendent no la halo julgamentu iha tribunal tanba numeru juis ne’ebe iha limitadu liu.
“Ami laiha dadus kona ba kazu hira maka la’o ho justu no kazu ne’ebe maka la’o la justu, maibe ami nia hare katak buat balun iha tribunal la’o ladun diak ne’e tanba rekursu ba juis sira no defensor sira sei limitadu,” Adjuntu Provedor Direitus Humanus e Justisa (PDHJ),dos Santos dehan, iha Salaun Delta Nova, Dili.
La’os ne’e deit, nia hatutan, bainhira juis sira ne’ebe iha ba tuir formasaun ruma hanesan iha Portugal no Brazil durante fulan tolu to’o neen, entaun kazu sira ne’ebe lolos sira hare, maibe kansela no pendent.
“Se la sala, hau hanoin numeru juis ne’ebe agora iha la to’o 20, foin mak 17,” Adjuntu PDHJ ne’e katak.
Entretantu Juis Administrador Tribunal Distrital Dili, (TDD), Duarte Tilman rekonese katak, to’o agora tribunal sei menus juis, e ida ne’e nudar fator ida hodi impede justisa ne’ebe justu.
“Tanba ne’e mak agora dadaun ami komesa prepara ona rekursu humanu,” Juis Administrador TDD ne’e dehan.
Nia konfesa katak, ho limitasaun juis iha tribunal sira, obriga sira (juis ne’ebe iha) tenke kaer prosesu hotu-hotu.
Iha fatin hanesan Diretor Judicial System Monitoring Program (JSMP), Luis Oliveira Sampaio hateten, iha parte justisa, Timor-Leste sei iha frakeza no limitasaun oin-oin (ligasaun ho konseptu julgamentu justu).
“Julgamentu justu ne’e, ema tenke liu husi investigasaun, ema iha advogadu, ema iha direitu atu halo rekursu, no iha protesaun ba sira nia direitu durante fase prosesaun sira ne’e no iha tradutor ba sira kuandu sira la komprende lingua balun,” Diretor JSMP ne’e esplika.