- Publika iha: 05 Abril 2016
Reprezentante povu iha Uma fukun Parlamentu Nasional ejiji ba governu Australia ho fuan bo’ot hodi rezolve problema disputa fronteira maritime tuir lei internasional no tenke bazeia ba median line, tanba ida ne’e mak justu ba povu Timor –Leste.
Prezidente Bankada Congresu Nasional Rekonstrusaun de Timor (CNRT), Deputadu Natalino dos Santos, iha deklarasaun bankada iha plenaria solene vizita governador jeral Australia, Peter Cosgrove ho nia kaben Lay Cosgrove ba Parlamentu Nasional.
Iha deklarasaun ne’e, sira lamenta ho hahalok governu Australia nian ne’ebe ignora tiha afirmasaun governu Timor –Leste nian hodi halo negosiasaun ba linha fronteria maritime entre Timor –Leste ho Australia.
“Ami kontente ita nia presenza iha ne’e hodi rona ami nia lamentasoens kona ba injustisa ne’ebe akontese ba povu Timor –Leste liu –liu ami nia riku soin, la justu bainhira governu Australia ignora tiha,” Deputado Santos lamentavel, iha Parlamentu Nasional.
Iha deklarasaun bankada CNRT ne’e, husu mos governador Cosgrove atu hato’o lamentasoens hirak ne’e ba governu Australia hodi tau iha konsiderasaun no konkorda halo negosiasaun ho Timor –Leste, “tanba ne’e direitu povu maubere nian,” nia dehan.
Iha fatin hanesan Prezidente Bankada Fretilin, Deputadu Aniceto Guterres Lopes, iha nia deklarasaun bankada, hateten akordu hotu ne’ebe governu Timor –Leste halo ho governu Australia ne’e provizorio deit, tanba Timor-Leste fiar loron ruma direitu soberanu ida ne’e sei trata tuir lei internasional.
“Iha tempu badak ou naruk, direitu soberanu tasi Timor nian sei trata tuir lei internasional, tanba ne’e akordu hotu provizorio deit,” Deputado Lopes hateten.
Nia hatutan, Estado Timor –Leste sempre pronto atu koopera ho nasaun vizinho sira hodi esplora riku soin ba benefisiu rai rua nian hanesan dada greater sunrise mai Timor, maibe kooperasaun hirak ne’e hela ho promesas deit.
Hanesan reprezentante povu, bankada hat (Fretilin, CNRT, Frente Mudansa no Partidu Demokratiku), husu ba governu Australia atu respeita direitu soberania povu Maubere nian.
Iha parte seluk, Ministeriu Estado ba Prezidensia do Conselho Ministru, Agio Perreira, hateten VI governu konstitusional sei avansa ho prosesu negosiasaun fronteira maritime entre governu Timor –Leste no Australia, ne’e prioridade governu nian.
“Ne’e VI governu nian prioridade hodi avansa no prosesa,” nia dehan.
Hatan ba lamentasoens hirak ne’e, Governador Jeral Australia, Peter Cosgrove, hateten Australia ho Timor –Leste hanesan nasaun vizinho no belun diak ne’ebe mai husi istoria naruk maibe iha asuntu balun ne’ebe presiza duni diskute.
Nia dehan, Australia sei buka solusaun ne’ebe justu no pragmatiku hodi rezolve diferensia sira entre lidera nasaun rua ne’e nian.
“Ami sei kontinua buka solusaun justu no pragmatiku atu rezolve ita nia diferensas, atu ami nia ligasaun ho imi nia nasaun nafatin forte no klean,” Cosgrove promete.