Sexta, Dezembro 06, 2024

Xefe Departamentu Sentru Informasaun Turismu, José Luis Lobo hateten dadus statistika ne’ebé sira rejista numeru turista ne’ebé passa feiras iha Timor bo’ot liu husi nasaun Australia kompara ho nasaun seluk hanesan Portugal, UK, Swiss no nasaun bo’ot seluk.

Xefe Departamentu Sentru Informasaun Turismu, José Luis Lobo hateten dadus statistika ne’ebé sira rejista numeru turista ne’ebé passa feiras iha Timor bo’ot liu husi nasaun Australia.

Nia dehan fatin ne’ebé turista sira gosta ba visita mak ilia Atauro, Com iha munisípiu Lautem tanba sira hakarak hare biodiversidade iha tasi no foho Ramelau iha munisípiu Ainaro.

“Iha tinan 2023, turista hamutuk nain 160 resin, sira ne’e barak liu husi Australia. No fatin ne’ebe sira hakrak ba mak Com, Ramelau no Atauro sira gosta liu fatin sira ne’e,” nia hateten iha servisu fatin Lesidere, Dili.

Nia hateten preokupasaun turista sira nian durante ne’e mak asesibilidade, liu-liu kondisaun estada atu asesu ba fatin turismu sira ne’e difisil tebes no kestaun atendimentu.

“Ita nia situ turismu ne’e barak kapas no furak, maibe dalan ne’e mak halo ema atu lao mos ema hanoin barak. Hanesan situ Doko Mali fatin bee tiris kapas maibe ita atu lao sae ba susar,” nia hatutan.

Nia hatutan sentru nia papel mak rekolha informasaun sira konaba situ turismu iha teritorio nasionál, kontaktu agensia operador turismu hanesan transporte, pessoal matadalan, hotel no guest house sira atu fasilita informasaun ba turista sira ne’ebé hakarak ba visita fatin sira ne’e.

Nia haktuir governu tenke konsidera problema infrastrutura bazika no estrada atu tau iha planu orsamentu hodi bele mellora infrastrutura iha zona turismu sira iha teritorio nasionál.

Iha parte seluk, Espesialista Turismu, Manuel Vong hateten lokalizasaun geografika no geopolitika Timor-Leste estratejiku tebes tanba Timor iha entre rejiaun bo’ot rua mak pasifiku no rejiaun sudeste asia, liu-liu kontinente bo’ot Australia hanesan vizinho no rejiaun sudeste asia ho populasaun kuaze 600,000,000.

“Ita hatene ita nia vizinho Indonesia, hanesan pais ne’ebe simu turista numeru bo’ot tebes no Malazia, Singapura, Thailandia hanesan distinasaun turistika mundial. Agora turista sira ne’e mai husi pais ne’ebe ita bele dehan katak Australia nudar pais ne’ebe nia ema halo viajen ba fatin turistiku sira iha ne’ebe deit no kapasidade kompra iha nivel bo’ot atu bele nia turista sira gasta osan bo’ot ne’e Australia no ida seluk mak Xina hansan mos pais ida ne’ebe ho kapasidade kompara ne’ebe bo’ot tebes. Tanba ne’e ita bele dehan katak Timor nia lokalizasaun estratejiku,” nia hateten.

Nia hateten governu presiza halo dezenvolvimentu ida ne’ebe uza konseitu ka formula 7ACM katak tenke identifika Atrasaun tuirsmu prinsipal no komplementar sira, kria Atividade sira liga ho atrasaun, Akomodasaun liga ho mellora fasilidade no atendimentu sira, kualidade Alimentasaun no asistensia medika atu ema sente konfortavel hela kleur, Autoridade ne’ebé forte halo servisu jere fatin turismu sira, reforsa servisu Agensia turismu sira liga transporte no telekomunikasaun nian, Promove involvimentu komunidade sira nian no haforsa servisu Marketing ka promosaun ba turismu hodi atrai investidor no turista sira.

Nia hatutan importante mos fo prioridade ba kapasitasaun rekursu umanu atu bele melhora servisu atendimentu iha fatin turismu sira.