- Publika iha: 21 Maio 2014
Diskunfia Xefe Suku Lauala, distritu Ermera halo aktu esplorasaun seksual ba labarik minoridade ho inisial SAC, Grupo Mulher Parlamantar Timor-Leste (GMPTL) husu ba Ministerio Administrasaun Estatal (MAE) atu suspende tiha suspeitu husi nia kargu. 
Prezidente GMPTL, Deputada Josefa Alvares Soares, hateten tenke suspende xefe suku ne’e husi nia kargu, nune’e bele prosesa kazu ne’e.
“Nia nudar aman ba povu ida, la proteje no defende nia povu, maibe fa’an fali nia povu, ne’e labele tolera no la merese sai lider ida,” Deputada Soares hateten, iha Parlamentu Nasional.
Nia konta kronologia kazu ne’e, katak vitima rasik mak hato’o ba nia, katak xefe suku Lauala lori vitima SAC mai iha Dili no promote atu loke vitima nia rekening hodi simu osan bolsa da mae, tanba vitima nudar oan kiak.
To’o iha Dili, nia konta, xefe suku ne’e telephone fali senhor ida ba tula vitima ho kareta no lori ba iha fatin ne’ebe determinadu, depois senhor ne’e halo violasaun seksual ba vitima ne’e.
Prezidente GMPTL ne’e, konta liu tan, katak hafoin halo tiha violasaun seksual ba vitima, senhor ho xefe suku ne’e tula vitima fila no durante iha dalan sira ameasa vitima taka ibun (labele dehan sai).
“Se la’e vitima ho nia familia sei mate,” Deputada ne’e konta.
Tanba ne’e, nia dehan, MAE iha obrigasaun atu suspende kargu ida ne’e, tanba aktu ne’ebe nia halo ne’e todan no tenke hatan iha tribunal.
Akontesementu ne’e rasik , Deputada ne’e dehan, akontese iha dia 27 fulan Setembru tinan 2013, iha momentu ne’eba vitima sei ho idade 14 anos.
Vitima SAC rasik , nia hateten, agora dadaun hela iha uma mahon ho kondisaun isin rua fulan lima.
Entretantu Deputada Jacinta Abu Cau Pereira, kondena tebes hahalok ida ne’e, tanba ne’e aktu explorasaun, prostituisaun infantile no trafiku humanu e Timor-Leste la admite aktu ida ne’e.
Deputada ne’e hateten nudar feto Ermera oan ida sente lamentavel no kondena tebes aktu ida ne’e no husu Ministru Administrasaun Estatal atu kondena xefe suku ne’e hodi presta informasaun iha prosesu investigasaun.
“Se bele suspende tiha nia husi kargu atu submete ba investigasaun ida klean, se hahalok ida ne’e ita la resolve, komunidades liu-liu vitima sira la hakmatek no la seguru,” Deputada Abu Cau sujere.
Iha parte seluk, Sekretaria Estado ba Promosaun Igualdade (SEPI), Idelta Maria Rodrigues, sente hakfodak bainhira rona perguntas husi jornalistas sira kona ba kazu ida ne’e tanba nia parte seidauk simu informasaun.
“Hau sei telephone ba uma mahon atu husu informasaun, tanba hau tenke hatene kronologia,
atu hau bele halo intervensaun,” SE Rodrigues hateten.
Nia hateten, aktu violasaun seksual ba minoridade no feto adultu sira, ne’e krime. Se deit mak komete aktu ida ne’e sei la tolera.
Nia dehan, bainhira prosesu to’o ona iha mahon, entrega tomak ba instituisaun kompetente atu prosesa kazu ne’e to’o iha tribunal.
Hatan ba preokupasaun hirak ne’e, Ministru Administrasaun Estatal, Jorge Teme, hateten nia parte seidauk bele foti desizaun ruma ba xefe suku ne’e, tanba sei iha hela prosesu investigasaun konkluzaun, so tribunal mak bele foti.
Nia hatutan, MAE sei kolabora ho Ministerio Publiku atu bele hetan informasaun ne’ebe lolos hodi prosesa kazu ne’e tuir duni lei sira ne’ebe vigora iha Timor –Leste.
“Bainhira tribunal deside, katak xefe suku ne’e involve duni iha krime ka violasaun seksual ba minoridade, otomatikamente xefe suku ne’e lakon nia mandatu,” deklara Teme iha knal TVTL hodi hatan ba ejizensia GMPTL.