- Publika iha: 04 Junho 2023
Provedor Provedória Direitus Umanus no Justisa (PDHJ), Virgilio da Silva Guterres “Lamukan” hatete, durante tinan 19 PDHJ enfrenta problema menus rekursu umanu no finanseiru hodi fasilita sira-nia servisu.
Nia dehan, rekursu humanus iha PDHJ menus liu hodi responde ba iha nivel delegasaun territórial, ba ezijénsia servisu tuir knaar, no poder konstitusionál, atu defende povu nia direitu no garante governasaun ida ne’ebé transparante no responsavel ba interese povu iha Timor-Leste.
“Maibé tinan 19 ona ita kontinua enfrenta problema menus rekursu humanus ho finanseiru la sufisiente hodi fasilita servisu hodi garante povu nia direitu no governasaun di’ak iha Timor-Leste,” nia dehan.
Tanba ne’e nia dehan, PDHJ hanesan instituisaun estadu nian ho misaun atu halo investigasaun no monitorizasaun presiza rekursu ida natoon.
“Durante ne’e ita iha de’it rekursu humanus hamutuk na’in 143 ne’ebé mak koloka iha nasionál no munisípiu 4. Ida-ne’e la sufsiente,” Provedór Guterres dehan.
Nia dehan, kona-ba finanseiru la sufisiente ba bens servisu no kapital dezenvolvimentu hodi bele kria kondisaun ne’ebé bele operasionaliza programa tuir nia tempu no hadia infraestrutura hanesan edifísiu rejionál ne’ebé nia kondisaun atual ladi’ak.
“Ezemplu, iha tinan 2005, governu aloka orsamentu ba PDHJ ho montante $93.000, tinan 2010 ho montante $864.000, tinan 2013 sae ba $ 2,180.000, inklui kapital dezenvolvimentu. Tinan 2020 tuun fali ba $1,195, 106, tinan 2022 tuun tan ba $1,697,168, no ikus liu iha tinan 2023 ho montante US$1,803,241,” nia informa.
Aleinde ne’e PDHJ mós menus iha rekursu materiál hanesan transporte, ne’ebé agora iha de’it kareta 21 no kareta operasionál hamutuk 18, tanba mak sai difikuldade ba prosesu ka investigasaun ba kazu sira.
Entretantu, Prezidente Komisaun B Trata Asuntu Seguransa no Defesa iha Parlamentu Nasional, Deputadu José Agustinho Sequera Somotxo dehan, instituisaun PDHJ ne’e misaun importante tanba ne’e tenke rezolve problema sira ne’ebé mak sira hasoru.
"Ita haree katak misaun PDHJ ne'e importante tebes hodi proteje direitu humanu sidadaun nian nune'e mós proteje boa governasaun tanba ne'e tenke investe,"nia hatete.
Tanba ne'e husu atu aumenta osan ba iha PDHJ nune'e sira bele implementa servisu sira nune'e mós halo rekrutamentu ba rekursu humanu.