- Publika iha: 24 Janeiro 2012
Ho preokupasaun husi mem¬¬bru Parlamentu Nasional (PN) kona ba makina fase ran rua ne’ebe la funsiona iha Ospital Nasional Guido Valadares (HNGV), Administtrador HNGV Rui Manuel Gago Exposto, hateten makina ne’e falha tanba falta rekursu umanu e espera katak tempu badak bele ona funs iona.
“Hau hein katak iha semana rua oin mai makina fase ran ne’e bele funsiona tanba termus de rekursu umanu ami preparadu ona hanesan mediku ne’ebe atu halo operasaun ba makina ne’e halao ona kontratu ho ami mak mediku ida, infermeiru ida no tekniku ida husi Indonesia,” hateten Administrador HNGV Exposto, semana kotuk (10/1/) iha HNGV, iha Bidau Toko Baru, Dili.
HNGV iha tinan kotuk haruka team ida hosi ospital nasional atu tuir treinu kona ba makina fase raan iha ospitak iha Indonesia. Ekipa ne’e kompostu husi mediku jeral na’in rua ne’ebe tuir treinamentu iha Ospital Dr. Sutomo, Surabaya, Indonesia, durante fulan tolu no infermeiru na’in ne’en ne’ebe tuir treinamentu iha Ospital Sangla Bali, Indonesia durante semana rua.
Nia esplika, durante ne’e makina fase ran la funsiona tanba maske ekipa ida hosi HNGV ba hetan treinu iha Indonesia sira nia esperiensia seidauk to’o atu uza makina fase raan iha pasientes nune duni mak tenki ba temporario kontratu tan mediku ida, infermeira ida no tekniku ida atu mai suporta ekipa ne’e.
“Makina fase ran ne’e la’os bee tanki ida ne’ebe ONG harii no lori ema mai inagura tiha ita uza ona maibe makina fase ran ne’e buat ne’ebe sensitivu teb-tebes no relasiona ho ema nia vida entaun presiza preparasaun ne’ebe diak nune’e la’o ba oin labele hetan failha tanba se hetan faila pasiente mak sai vitima,” nia katak.
Adminstrador Exposto dehan, kapasitasaun makina fase ran rua ne’ebe iha HNGV loron ida bele fo asistensia ba pasiente na’in 4 to’o 6, durante makina fase ran la funsiona pasinte sira transfere ba iha rai liur atu bele fase ran iha ne’eba, se pasiente la fase ran nia impaktu pasiente bele mate tanba pasiente nia moris depende deit ba makina ne’ebe iha. Fasilidade fase ran importante liu ba pasientes Moras Rins kroniku no moras Leusemia.
Iha parte seluk Diretor Jeral Ministerio Saúde (MS), Agapito da Silva Soares, hateten makina fase ran ne’e importante tebes ba povu Timor-Leste tanba durante ne’e pasiente barak mak presiza makina tanba ne’e husu ba medikus no infermeirus ne’ebe atu halo operasaun ba makina ne’e atu halao servisu ho profesional hodi fo asistensia operasaun ne’ebe diak ba pasiente sira.
“Hau mos apela ba maluk sira ne’ebe servisu iha area ne’e bele fo aan ho hakarak atu aprende husi mediku, infermeiru no teknika sira ne’ebe husi Indonesia atu halo servisu ne’ebe diak porfesional hodi bele servi ita nia povu.”