- Publika iha: 09 Junho 2022
Ministra da Saúde, Doutora Odete Maria Freitas Belo informa ho apoia tekniku husi Organizasaun Mundial Saúde (OMS) estabelese tan unidade kolposkopia iha Hospital Nasional Guido Valdares (HNGV) Dili, hodi fornese atendimentu diagnostiku sedu ba moras kankru serviks no tratamentu baziku ba pasiente sira.
Nia dehan servisu diagnosa estabelese ona, maibe importante mos ba servisu promosaun saúde atu halo sensibilizasaun hasa’e konhesementu no konsensia feto sira nian atu bele hakbesik aan ba fasilidade halo screening hodi bele halo intervensaun lalais bainhira positivu sofre kankru serviks.
“Iha mos dalan prevensaun seluk ne’ebe ita hare mak vasina HPV, ne’ebe ita prepara hela atu introdus iha tinan 2023. Tanba ne’e hau hanoin dalan ne’ebe ita uza laos deit fatin ida ne’e, maibe dalan ne’ebe iha ita koko uza hotu atu bele redus numeru moras no mortalidade iha ita nia rai,” Nia hateten bainhira partisipa iha lansamentu sentru Kolposkopia iha HNGV Bidau, Dili.
Nia hateten governu hamutuk ho parseru OMS sei halo esforsu tomak atu lori servisu atendimentu ida ne’e ba to’o iha nivel hospital regional no referral sira atu bele halo screening ba inan feto sira tanba moras ida ne’e bele prevene no kura, bainhira detekta no tratamentu sedu.
Enkuantu, Diretur Ezekutivu HNGV, Doutor Alito Soares hateten profesional saúde sira iha departamentu obstetrisia no jinekolojia preparadu ona atu fo atendimentu screening tanba sira hetan ona formasaun.
“Nia funsionamentu loron rua kada semana. Planu atu halo screening ba ita nia funsionariu sira iha HNGV, no institusaun balun ne’ebe iha inan sira risku no feto sira ne’ebe tuir idade presiza halo deteksaun,” nia hateten.
Nia dehan iha fulan Maio ne’e, sira halo screening ba ema nain 27, no husi numeru ne’e nain 6 mak halo kolposkopia. Husi nain neen ne’e nain 3 mak positivu kankru serviks tanba ne’e sira halo hela tratamentu iha hospital nasional.
Iha parte seluk, Reprejentante OMS iha Timor –Leste, Dr. Arvind Mathur hateten tinan tolu liu ba sira apoia ona HNGV estabelese sistema registu kankru, no dadus estimasaun husi ema nain 10 husi nain 100,000 mak detekta positivu kankru serviks iha Timor-Leste.
“Ami iha komitmentu atu suporta ministeriu da saúde no HNGV tanba ami hakarak hare eleminasaun moras kankru serviks iha Timor-Leste,” nia hateten.
Nia hateten sira kontinua fo apoia formasaun ba profesional saúde sira tantu iha rai laran no rai liur atu eleva sira nia kapasidade no abilidade atu halo intervensaun opersaun ba kazu serviks. No sei mobiliza rekursu ekipamentu sira atu bele reforsa servisu atendimentu ba moras kankru serviks iha rai laran.