- Publika iha: 27 Março 2021
Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste, Doutor Rui Maria de Araújo anunsia ba publika katak durante 24 oras nia laran deteta tan kazu konfirmadu positivu Covid-19 nain 54 iha kapital Dili, no nain 4 iha munisipio Baucau, signifika total kazu ativu halo observasaun no tratamentu iha izolamentu sa’e ona ba 298.
Nia salienta kazu foun sira ne’e maioria lahatudu sintomas no iha istoria kontaktu besik ho kazu konfirmadu sira ne’ebe anunsia ona antes. No kazu sira ne’e deteta liu husi teste PCR ba kontaktu besik iha fatin kuarentina no atividade vijilansia sentinel iha fasilidade saúde sira inklui Hospital Nasional Guido Valdares (HNGV).
Alende ne’e, kazu foun 4 deteta iha aldeia Builai suku Buibau munisipio Baucau tanba ne’e total kazu konfirmadu positive iha munisipio refere sa’e ona ba nain 24.
“Numeru kazu ne’ebe aumenta makas, ita hotu hatene katak virus ne’e hada’et ba mai husi ema ida ba ema seluk. Medida prevensaun ne’ebe ita hotu hatene ona hanesan dalan ida atu moras ne’e labele kona ita. Semana rua no tolu nia laran ita hotu lahalo tuir regras ne’ebe hateten dehan tenke halo konfinamentu domisiliario hela iha uma tanba iha bairo-bairo sira ema halibur malu nafatin, hanesan iha bairo Bebonuk ne’ebe kazu sa’e makas tebes tanba joven sira iha bairo laran joga bola nafatin, la uza mascara, halibur malu la protese aan, ne’e aktu ne’ebe sai fonte transmisaun ne’ebe bo’ot tebes,” nia hateten liu husi konferensia imprensa iha sala situasaun Centru
Convensaun Dili via zoom.
Nia dehan evolusaun surtu Covid-19 iha Dili, kada loron kazu aumenta tanba hahu iha loron 7 fulan Marsu to’o loron 25 fulan Marsu, kazu ne’ebe detetadu to’o ona 292. No kazu sira ne’e fahe ba foku 49 ne’ebe namkarik iha instituisaun 4, eventu 1, fatin kuarentina 2, suku 16 iha Postu Administrativu Dom Aleixo, Vera Cruz, Nain Feto no Crito Rei.
Alende ne’e evolusaun surtu Covid-19 iha munisipio Baucau, ohin iha kazu foun 4 tanba ne’e total kazu ne’ebe detetadu iha munisipio refere sa’e ona ba 24. Evolusaun surtu iha munisipio Viqueque, ohin laiha kazu foun nafatin ho kazu detetadu 10, no munisipio Lautem inklui RAEOA mantein ho kazu detetadu 1, ne’ebe anunsia ona semana hira liu ba.
Nia dehan maske munisipio hira ne’e la deteta kazu foun, maibe atividade prevensaun no mitigasaun hanesan vijilansia sentinela kontinua lao nafatin iha fasilidade saúde sira hotu.
Iha oportunidade ne’e nia apela nafatin ba populasaun tomak, liu-liu munisipio sira ne’ebe deteta kazu atu nafatin hakmatek, lalika rona lai rumoris sira, maibe nafatin pratika medida prevensaun sira hanesan uza mascara, fase liman beibeik ho sabaun ou dezinfentante, evita kose liman ba matan, inus no ibun, halo distansia ba malu, evita halibur malu tanba moras ne’e hada’et ba mai husi ema ida ba ema seluk.
Tuir dadus jeral Covid-19, iha loron 26 fulan Marsu tinan 2021, hatudu kazu detetadu foun hamutuk nain 48, rekuperadu nain 17, no ativu iha sala izolamentu hamutuk nain 298. Pasiente 298 iha sala izolamentu maioria lizeiru la todan, no nain rua maka moderadu tanba dificuldade dada iis presiza apoia oxygen.
Iha parte seluk, Vice Ministru da Saúde, Bonifacio Maucoli dos Reis hateten governu nafatin hasa’e prontidaun intermus logistika, infrastruktura no rekursu humanu atu bele responde ba surtu Covid-19 ne’ebe sai ona ameasa ba povu Timor-Leste.
Nia dehan fatin izolamentu ne’ebe dadaun ne’e utiliza ona mak Tasi tolu no Vera Cruz, no fatin kaurentina nian iha Tibar no hotel sira balun, maibe konstrusaun fatin sira ne’e iha munisipio seluk kontinua lao hela atu bele responde ba situasaun kritiku ida ne’e.
“Ekipamentu ita mos hola ona ekipamentu lubun ida, ita la hein deit doasaun, governu mos tau ona osan hodi kompras ba ekipamentu protesaun pesoal no ekipamentu mediku sira. No nafatin simu mos apoia husi governu Australia, china, Japaun, Koreia, Nova zelanadia no seluk tan,” nia hateten.
Nia hateten iha nasaun seluk, peskiza hatudu rejistu ona virus ne’e ho variedade foun, maibe iha Timor-Leste seidauk iha estudu kona ba ida ne’e tanba ne’e sei mantein konaba virus variedade tuan.