- Publika iha: 07 Fevereiro 2023
Governu liu husi reuniaun konsellu ministru iha loron 25 fulan janeiru tinan 2023, aprova ona dekretu lei konaba rejime jurídiku substitui susu-ben inan nian atu regula komersializasaun, informasaun, publisidade no kontrola kualidade produtu susu-ben formula sira merkadu.
Diretóra Ezekutivu NGO Fundasaun Alola, Maria Imaculada Guterres hateten prezensa dekretu lei ne’e bele reforsa liu tan esforsu sira atu hadia pratika fo han bebe no labarik ki’ik sira mais saúdavel liu tan no protese labarik sira husi moras kronika lahada’et sira iha futuru.
“Agora aprova ona hanesan rejime ou dekretu lei ida, entau importante ba oin asegura implementasaun lao duni, liu-liu haforsa iha monitorizasaun tanba husi monitorizasaun mak ita bele hatene iha duni violasaun ou lae. Ita seidauk iha kompañia ne’ebé produs iha rai laran, maibe ita simu produtu sira ne’e barak husi Indonesia no nasaun seluk,” nia hateten iha servisu fatin Maskarinhas, Dili.
Nia dehan durante ne’e sirkulasaun susu-ben formula livre iha merkadu no kompañia sira mos halo distribusaun no promosaun hodi atrai inan sosa fo ba bebe sira tanba dadu konsulta iha fasilidade saúde lorloron hatudu labarik barak sofre moras infesaun sira ne’ebe kauza husi susu-ben formula ne’ebé sira hemu.
Nia hatutan hare husi esperensia governu tenke iha mekanismu ne’ebe diak atu kontrola no importante mos sosializa dekretu lei ne’e ba ministeriu relevante sira no ba operador ekonomika sira atu bele iha koñesementu hodi kontribui ba implementasaun iha treinu.
Nia haktuir asaun konkretu seluk mak presiza hare atu hasa’e taxa susu-ben esklusivu ba bebe sira mak reve artigu 59 lei kodigu laboral numeru 4/2012 konaba lisensa maternidade aumenta husi fulan tolu ba fulan neen no hasa’e abilidade inan sira atu hois susu-ben rai hela fo ba bebe, bainhira inan ba servisu.
Iha parte seluk, liu husi komunikadu imprensa ne’ebé TDW asesu, Prezidénte Konsellu Ministru, Fidélis Magalhães hateten diploma ne’e nia objetivu atu regula komersializasaun, informasaun, publisidade no kontrolu ba kualidade produtu sira ne’ebe destina ona, direita no indireita ba alimentasaun bebe ne’ebe sei susu no labarik to’o tinan tolu. Nune’e diploma ne’e prosede ba regulasaun substansia nutritive no kriteriu sira kompozisaun substituisaun susu-ben inan nian, estabelese regras sira ba ninia publisidade, defini regra sira konaba informasaun,rotulajen no embalajen, no hatudu entidade kompetente hira mak autoriza ba komersializasaun.
“Konsidera katak susu-ben inan nian, mak ai-han ideal, ne’ebé importante tebes, ba labarik sira nia kreximentu no dezenvolvimentu saúdavel, bainhira inan sira la fo susu-ben ba labarik ka halo parsialmente tenke asegura kualidade substitute ba ida ne’e, maibe mos la interferensia ninia promosaun no distribuisaun ho protesaun ba ai-han inan nian, tuir rekomendasaun husi kodigu internasional ‘Marketing’ atu substitui susu-ben inan nian no rezolusaun subsekuente sira husi Asembleia Saúde Mundiál,” nia dehan.
Nia hateten dekretu lei ne’e prevee kontra-ordenasaun entre U$1000 dolar amerikanu no U$4000, posibilidade iha sansaun sira hanesan lakon objetu pretense sira ba ajente no suspensaun komersializasaun ba produtu.
Nia hatutan rejime ne’e mos prevee kriasaun konsellu nasionál amamentasaun no nutrisaun infantile nian ne’ebé sai hanesan misaun atu apoia governu defini polítika nasionál promosaun no protesaun aleitamentu inan no ai-han infantile nian. No sei atua mos iha promosaun atu sensibiliza ba populasaun konaba vantajen susu-ben inan nian no obrigasaun atu halo tuir regras sira kona-ba substituisaun no komplementar sira susu-ben inan nian.