Diretór Ezekutivu Organizasaun Luta Hamutuk, José da Costa hateten laiha problema governu kontratu kompaña internasionál atu moderniza servisu jestaun lixu iha rai laran, liu-liu sidade Díli tanba realidade setór privadu nasionál seidauk iha rekursu atu halo servisu.

Diretór Ezekutivu Organizasaun Luta Hamutuk, José da Costa hateten laiha problema governu kontratu kompaña internasionál atu moderniza servisu jestaun lixu iha rai laran.

Nia konsiente kompaña internasionál sira iha rekursu entermus kapitál no ekipamentu modernu atu moderniza servisu, maibé governu mós tenke halo kontrolu no supervizaun ne’ebé ativu no efetivu hodi asegura ambiente sidade Díli moos.

“Ba ha’u laiha kestaun, importante mak tenke kontrola didi’ak atu sira tenke kumpri kontratu sira ne’ebé iha. Labele ita fó kontratu ba empreza internasionál, maibé nia servisu ne’e hanesan empreza nasionál tanba ne’e tenke konsisténsia no kontrolu ne’ebé másimu husi Ministériu Administrasaun Estatal ho Prezidente Autoridade Munsípiu Díli atu sira halo servisu ho másimu,” nia hateten iha servisu fatin Farol, Díli.

Nia dehan sira la’ós la fiar setór privadu nasionál, maibé realidade hatudu tinan 20 independénsia sidade Díli foer no setór privadu seidauk halo investimentu ne’ebé másimu ba servisu ida ne’e.

Nia hateten kompaña internasionál sira iha rekursu no esperiénsia atu moderniza servisu jestaun lixu.

Antes ne’e, Ministru Administrasaun Estatal (MAE), Miguel Pereira de Carvalho hateten governu asina ona kontratu tolu ho kompaña internasionál atu mellora sistema jestaun lixu iha sidade Díli.

Nia salienta kontratu tolu ne’e mak projetu primeiru ho kustu milaun 5 dolares amerikanu hodi sosa ekipamentu kontentór lixu hamutuk 4,000 atu monta iha dalan sira hotu, projetu segundu ho valór milaun 10 dolares amerikanu atu tula lixu iha Díli laran ba fatin aterru kontroladu Tibar durante períodu tinan hitu no projetu datolu ho valór orsamentu milaun 17 dolares amderikanu atu transfoma lixeira Tibar ba aterru kontroladu durante períodu tinan 10.

“Hanesan ohin ha’u ko’alia ona Díli ne’e prodús lixu tonelada 220 kada loron. Husi númeru ne’e 55% de’it mak lori ba lixeira Tibar 45% tama ba tasi laran, valeta, sunu no hakoi iha rai. Entaun ita tenke tau kontentór lixu hodi rezolve,” nia hateten bainhira partisipa iha selebrasaun loron aniversáriu sidade Díli ba dala 253, iha Matadoru, Díli.

Nia dehan projetu tolu ne’e finansia husi fundu infrastrutura, ne’ebé alokasaun orsamentu multianual.

Nia hateten kompaña manan-na’in China Nuclear halo ona kompras ba kontentór 4.000 atu monta iha dalan sira hotu 160 km husi estrada públiku atu komunidade bele iha fatin tau lixu no kompaña China Hardware halo ona kompras kareta automátiku 11 atu transforma lixu ba fatin aterru kontroladu Tibar.

Nia hatutan kompaña China Hardware mós servisu hamutuk ho kompaña nasionál PAX Cleaners atu halo transportasaun lixu no transformasaun lixeira Tibar ba aterru kontroladu.

Nia informa orsamentu operasionál ba jestaun lixu sei aloka husi Autoridade Munisípiu Díli ho montante milaun 2 dolared amerikanu kada tinan atu bele selu kompaña tolu ne’ebé halo servisu.