Emprezariu Nasional Gali Araújo hateten governu la melhora sistema nasionál administrasaun rai, liu-liu garantia seguransa juridika ba rai, mak investor tantu nasionál no internasionál sira sei la brani atu loke industria bo’ot iha rai laran tanba risku makas ba sira.

Emprezariu Nasional Gali Araújo hateten governu la melhora sistema nasionál administrasaun rai, liu-liu garantia seguransa juridika ba rai.

Nia salinta iha Planu Estratejiku Dezenvolvimentu Nasionál (PEDN) 2011-2030, setor turismu nia metas to’o iha tinan 2030, setor ida ne’e sei fo servisu ba ema nain 15,000. Maibe governu seidauk iha vontade politika ne’ebe diak atu dezenvolve setor ida ne’e.

“Ita tinan 23 ona no besik ona 24 anos hanesan ho ita nia luta, maibe ita atu sai nain ba rai sei susar hela. Oinsa mak investidor ida, liu-liu investidor nasionál atu halo investimentu, se ita sosa rai ida ikus mai ita rona rai ne’e faan dalarua to’o dala tolu ona, risku ba investimentu ne’e makas,” nia hateten, bainhira sai orador iha debate ho tema Rethinking Tourism iha Sentru Konvensaun Dili.

Nia hateten setor privadu sira hakarak no prontu atu halo investimentu iha setor produtivu sira hanesan industria turismu, maibe tenke iha estabilidade nasional no estabilidade governativu no reforsa implementasaun lei Nu 13/2017, konaba rai nian.

Nia hatutan industria turismu ne’e luan tebes tanba kobre area hotu hanesan transporte no komunikasaun, komersiu, atendimentu, saúde, agrikultura tanba ne’e governu atu orienta Timor-Leste ba indutria turismu tenke integradu.

Iha parte seluk, Membru Parlamentu Nasional, Deputadu Antonio Verdial, hateten governu tenke kompleta ona dekretu lei sira atu refosa implementasaun lei Nu 13/2017, liu-liu dezenvolve politika nasionál administrasaun rai hodi fo guarantia ba investidor sira halo investimentu iha rai laran atu fo servisu ba ema barak hodi kontribui ba dezenvolvimentu ekonomia nasaun nian.

Nia dehan Timor-Leste enfrenta hela kreize ekonomia ne’ebe implika husi surtu Covid-19, dezastre naturais ne’ebe akontese iha tinan 2021, instabilidade governativa ne’ebe naruk.

“Hanesan deputadu iha observasaun direta no indireita liga ho oinsa investimentu rai liur bele investe iha ita nia rai doben Timor-Leste. Ita hotu presiza hanoin buat ida investimentu ne’e, liu-liu ema rai liur klaru ema mai kuda ema nia osan. Entau oinsa ema iha neon kuda ema nia osan, kuandu ita rasik ladauk garantia ema ho seguransa juridika ba rai tanba ne’e mak governu tenke hola responsabilidade atu bele garantia seguransa juridika ba investidor ne’ebe hakarak investe iha Timor-Leste,” nia hateten.

Nia hateten dezenvolvimentu politika nasionál administrasaun rai iha Timor-Leste ne’e la susar, maibe labele politiza servisu tekniku ho politika iha institusaun Ministeriu Justisa no Sekretaria Estadu Terras Propriedade.