- Publika iha: 09 Julho 2024
Virginia Sertoria da Costa nu’udar feto kreativu ne’ebé prodúz produtu lokal kamii sai Mina Kamii Tunu (MIKATU) no uza produtu ne’e halo negósiu ba nia an, maibé ikus sai negósiu boot iha Timor-Leste.
Nia dehan, nia laiha intensaun uza produtu kamii ne’e hodi halo negósiu ka faan maibé tanba nia haree produtu ne’e bele uza hodi halo negósiu tan ne’e nia husu ba nia kaben atu bele aseita nia hodi faan produtu ne’e.
“Loloos ne’e ha’u laiha intensaun atu faan mina ne’e, momentu ne’ebá iha fevereiru 2013, ha’u-nia fuk ne’e aat loos, tanba ha’u pinta hela de’it. Ha’u tama tiktok ha’u buka, iha ema Indonézia nian ida mak faan hotu mina kami. La’os dehan ha’u kopia nia atu faan ne’e laiha, maibé ha’u foti husi nia ideia ha’u halo para atu uza ba ha’u-nia fuuk rasik, duke ha’u order fali husi rai liur mai karun.
Iha Timor-Leste kamii barak nusa ita la koko. Entaun ha’u nonton husi ne’ebá ha’u halo, kose ba ha’u-nia fuk, ha’u uza iha Fevereiru, Marsu, Abril, ha’u haree ha’u-nia fuk ne’e di’ak duni. Momentu ne’ebá, ha’u koko faan ba ha’u-nia kolega uma laran no ema barak mak komesa sosa masa ida, masa rua la barak, maibé ha’u halo la’os uza mákina uza blender depois ha’u kumu mina ne’e ho liman sira moras hotu, faan de’it mós ho pasiénsia,” dehan Virginia.
Nia hatutan, bainhira nia faan mina kami tunu, botir ida hetan lukru $1,50 no husi atividade negósiu ne’e nia hetan benefísiu barak.
“Mikatu ne’e ha’u faan botir ida $7.00 ha’u faan rua $10.00, lukru ne’e ha’u hetan kada botir ida $1,50, tanba masa, stiker ha’u hola tan, kamii, ha’u hola plástiku hodi falun depois ita konta gazolina, mina rai. Vantajen ne’e maka ha’u bele fó servisu ba ema, ha’u bele ajuda ema.
Ha’u halo atividade ne’e, bele sustenta ha’u-nia inan faluk durante nia moras kankru, moras ne’ebé la bele kura, ha’u bele haree nia, ikus nia fila ba Maromak. Ida ne’e nu’udar oan ida ha’u apresia ba ha’u-nia an katak ha’u fila liman, fera ulun la saugati, tanba ha’u haree ha’u-nia inan,” tenik nia.
Nia salienta, nia inisitiva prodúz mina kamii ne’e, tanba Timor-Leste la’os de’it riku ho kafé maibé riku mós produtu kamii.
“Ha’u iha inisiativa hodi prodúz mina ne’e tanba ema barak mak iha problema ho fuk, depois ita so hatene mina nuu mak uza ba fuk, maibé bele prodúz kamii ne’e sai hanesan mina ida ne’ebé prontu uza,” tenik nia.
Iha sorin seluk, kliente MIKATU, Neldia Remizia Mendonça deklara, nia gosta mina ne’e tanba mina ne’e halo husi ema Timoroan no uza produtu lolal Timor-Leste nian.
“Ha’u gosta loos mina ne’e, tanba mina ne’e produtu ita Timór nia depois mina ne’e prodúz husi ita–nia maluk Timoroan, tanba mina MIKATU ne’e diferente loos ho mina kami sona tanba ida-ne’e mina kami ne’ebé mak tunu,” nia hakotu.
Produsaun produtu MIKATU komesa husi fulan Maiu loron 25 tinan 2023, produtu ne’e agora faan iha munisípiu Manatutu, planu mós atu faan iha munisípiu Baucau no iha munisípiu Díli faan iha Culuhun, Bidau Tokoh Baru, no iha Faról. *