Realidade iha rai laran hatudu katak Ministerio Edukasaun seidauk bele rezolve problemas ne’ebe eskola publiku sira infrenta iha teritorio tomak hanesan Eskola Publiku Ensinu Baziku 01 Asumau, iha subdistritu REmexio, Distritu Aileu tanba orsamentu la sufisiente atu rezolve problems eskolas hotu iha rai laran dala ida.
“Ami iha eskola fatin preokupa liu mak serkus atu haleu iha eskola tanba labarik sira halimar iha area eskola sempre halai mai iha estrada, atu prevene labarik sira husi asidente. Meza kadeira mos ami presiza no livrus mak ami presiza liu hanesan livru Estudu do Meiu, Matematika no Artes Kultura tanba Artes Kultura ne’e la kompletu,” dehan Professor da Turma, Fernando da Costa, (26/10) iha Remexio, Distritu Aileu.
Eskola publiku ne’e iha aula hitu no estudantes hamutuk nain 346 no prosesu aprendizajen hahu iha loron segunda feira to’o sabadu no lao normal maske falta livrus.
Iha Eskola Publika ne’e programa Merenda Eskolar sei lao kontinua to’o agora.
Tuir Directora Escola Agape, iha Dili, Weni Fernandes katak focus liu ba Agape Foundation mak atu hanorin labarik defisiente sira tamba sira la iha assessu ba escola, dala ruma sira badio deit e balun hela deit iha uma sira hakarak atu escola maibe escola espesial ne’ebe bele hanorin sira la iha.
“Ami loke escola ida ne’e ba ema tilun diuk, no sira ne’ebe la hatene koalia inklui mos labarik sira ne’ebe defisiente,” hateten Directora Escola Agape Weni Fernandes semana kotuk (18/10) iha nia knar fatin Escola Agape, Delta 1, Dili.
Tuir Directora Escola Agape Fernandes escola ne’e loke iha Agostu 2004 no liu liu ba labarik espesial tilun diuk no sira ne’ebe la hatene koalia.
Eskola Sekundariu 05 de Maiu Becora, iha Dili, hanesan eskola publiku ne’ebe iha total estudate hamutuk 1.745 maibe to’o oras ne’e estudante sira sei preoukupa tanba falta meza no kadeira hodi hala’o prosesu aprendisajen ho diak.
“Ami senti preoukupa tebes ho kondisaun ne’ebe ami hasoru tanba difikulta ami hala’o prosesu aprendizajen ho diak tanba ho estudantes ne’ebe barak meza no kadera la to’o ba ami atu tur. Tanba ne’e ami husu ba governu ka orgaun kompetenti atu bele tau mata lalais mai ami nia eskola,” hateten Isabel Martins iha eskola fatin.
Problema falta meza no kadeira ba professores no alunus sai nafatin preokupasaun husi professores no estudante sira inklui mos komunidade sira iha Weberek, Manufahi, tamba labarik sira atu tuir prosesu aprendisazen ho diak tenki iha fatin ne’ebe saudavel no sufisiente atu iha loron ikus labele impata sira nia prosesu aprendizasen.
“Ami nia escola ida ne’e sei uza nafatin meza no kadeira ne’ebe iha tempo Indonesia nian ne’ebe sei diak ne’e mak sei uza nafatin,” hateten.
Nia lamenta ho sira nia kondisaun eskola tamba husi tinan 2000 meza no kadeira ne’ebe Govereno Timor-Leste liu hosi Ministerio Educasaun rasik to’o agora seidauk ditribui ba iha escola ne’ba.