- Publika iha: 14 Dezembro 2020
Difisiente matan hamutuk nain 52 iha ona konhesimento diak ba utilizasaun letra brail tanba liu husi formasaun ne’ebe mak durante ne’e sira hetan husi Asosiasaun Difisiente Matan Timor Leste (ADTL) no nia parseiro.
Diretor Ezekutivo ADTL, Gaspar Afonsu hateten, husi formasaun letra brail ba maluk difisiente matan sira ne’ebe mak fo husi parseiro internasional no nasional durante ne’e rezultado hatudo pozitivo tebes.
“Durante ne’e ita nia maluk difisiente sira la iha konhesimento ba utilizasaun letra brail, maibe husi formasaun ne’e difisiente matan kuaze nain 52 mak iha ona konhesimento diak konaba letra brail ne’e rasik,” Diretor Ezekutivo
Afonsu hateten.
Nia dehan, sira nain 52 ne’ebe mak iha ona konhsimento sira tulun fali formador sira hodi hanorin maluk difisiente matan sira seluk ne’ebe mak seidauk hatene.
“Total difisiente matan ne’ebe mak iha halibur hamutuk nain 245, husi ne’e maioria mak seidauk hatene utiliza letra brail,” nia informa.
Tanba ne’e nia dehan, ADTL nafatin esforso ho formador no maluk sira ne’ebe mak hatene ona atu bele hanorin fali sira ne’ebe mak seidauk hatene nune’e sira hotu bele iha konhesimento ba utilizasaun letra brail nune’e bele
lori dezenvolvimento ba estukasaun inkluzito iha Timor-Leste.
“Ita bele hatudo ba sosiedade Timor-Leste katak, ema ho difisiente mos iha abilidade hanesan ho ema normal hodi nune’e labele hamosu tan diskriminasaun,” nia salienta.
Entretanto, difisiente matan Domingos Gonsalves hateten, maske ho kondisaun difisiente maibe neon la difisiente hodi kompete ho ema normal hodi kontribui ba dezelvolvimento iha Timor-Leste.
“Dala barak ami hetan diskriminasaun, maibe ida ne’e sei la hamate ami nia vontade atu aprende, ami ho difisiente matan nafatin luta fo hanoin ba malu atu bele kompete iha kampo de serviso,” nia dehan.
Tanba ne’e nia dehan, matenek ne’ebe mak iha nia, sei fahe ba maluk difisiente matan sira seluk nune’e mos bele hatene liu-liu utilizasaun letra brail.
“Ita kuando hatene ona utilizasaun letra brail ita halo saida deit ne’ebe mak ita hakarak no ita mos bele halo saida mak normal sira halo,” nia informa.
Maibe nia dehan, durante ne’e difikuldade ne’ebe mak sira infrenta bainhira hanorin mak sira menus liu makina brail ne’e rasik, tanba sira iha estudante barak maibe makina ne’ebe mak sira utiliza iha 4 deit ne’e la sufisiente.
Iha parte seluk, Ministro Ministerio Edukasaun Juventude no Desporto (MEJD) Armindo Maia hateten, plano ministerio nian iha 2021 sei tau osan atu bele sosa printer brail hodi tulun estudante difisiente matan sira.
“Edukasaun Inkluzivo ne’e ita nafatin esforsu hodi dezelvolve nune’e labele prejudika ema ho kondisaun difisiente sira atu aprende,” nia informa.