Prezidente Autoridade Protesaun Sivil, Superintendente Polísia, Ismael da Costa Babo informa governu sei la fo apoia rekuperasaun ba familia sira ne’ebé hela fatin hetan estragus husi dezastre naturais, bainhira familia ne’e laiha rai privadu tanba atu evita harii fali uma iha fatin risku sira.

Prezidente Autoridade Protesaun Sivil, Superintendente Polísia, Ismael da Costa Babo informa governu sei la fo apoia rekuperasaun ba familia sira ne’ebé hela fatin hetan estragus husi dezastre naturais.

Nia salienta desizaun ida ne’e bazeia ba lei protesaun sivil numeru 12/2020, artigu 21 koalia konaba evita dezastre, entau akontese ona dezastre tau ema hotu iha disiplina. No Dekretu lei numeru 7 konaba apoia rekuperasaun ba vitima sira, iha regalias balun ne’ebé tenke kumpri.

“Ita seidauk fo rekuperasaun ba vitima balun tanba dekretu lei ne’e limite regalias balun ita tenke kumpri katak nia labele fila ba hela iha area risku dezastre. Sira nia uma mota sobu ona ita labele fo material konstrusaun halo uma iha mota laran, ne’e ita fo nia ba mate tan. Rai ne’e tenke ninian, se laos ninia rai labele fo, rai iha konflitu hela tenke iha desizaun klaru husi tribunal no komisaun terras propriedade, rai estadu nian ita la fo, rai protejidu ita la fo. Ne’ebé ami protesaun sivil fo apoia bainhira rai ne’e ninian tanba ne’e rai iha Dili laiha, nia rai ha munisípiu iha ami fo,” nia hateten iha Hotel Timor, Dili.

Nia hateten iha uma kain 100 resin mak hetan apoia rekuperasaun halo uma iha munisípiu tanba rai iha Dili laiha.

Nia hateten iha lei kriminaliza pesoal autoridade protesaun sivil ne’ebé fo apoia rekuperasaun ba vitima sira harii uma iha fatin risku dezastre, minimu pena tinan neen tanba abuzu poder no familia ne’ebé hetan apoia rekuperasaun hari uma iha fatin risku hetan pena prizaun tinan tolu.

Nia hatutan familia sira ne’ebé iha kapasidade atu harii fali sira nia uma bele, maibe to’o tempu ida struktura autoridade protesaun sivil metin ona no regalias sira metin ona mak sei muda sira obrigatoriu.

Tuir informasaun kuaze uma kain 2,000 husi 5,000 uma ne’ebé hetan estragadus husi dezastre inundasaun ne’ebé akontese iha loron 4 fulan Abril tinan 2021, mak seidauk hetan apoia rekuperasaun tanba sira hela iha area risku dezastre.

Iha parte seluk, Xefe Suku Comoro, Postu Administrativu Dom Aleixo Munisípiu Dili, Eurico da Costa de Jesus informa bazea ba dadus levantamentu sosio-ekonomia tinan 2021, familía uma kain hamutuk 4000 husi total 10,236 mak halo uma iha area risku ba dezastre naturais.

Nia dehan depois akontesementu inundasaun iha loron 4 fulan Abril tinan 2021, governu planu atu hasai hotu familia sira ne’ebé hela iha area risku inklui Tasi tolu, maibe to’o agora seidauk no numeru uma iha area risku sira aumenta ba beibeik.

“Lorloron imi hare populasaun lubun ida kontinua halo nafatin uma iha foho leten, ami xefe suku sira labele ba kontrola sasan sira ne’e iha foho leten ne’eba,” nia hateten.

Nia hateten populasaun sira laos deit halo uma iha mota ninin, maibe halo uma tama to’o mota klaran hanesan ha aldeia moris foun nian no foment I no II ema hela iha mota laran.