- Publika iha: 21 Setembro 2022
Diretur Nasional Identifikasaun Sivil no Rejistu Criminal, iha Ministeriu Justisa, Victor da Costa Neto hateten instalasaun balkaun atendimentu ba dokumentu Bulhete Identidade (BI) to’o deit iha nivel munisipiu sira inklui Rejiaun Administrativu Espesial Oecusse Ambeno (RAEOA) tanba ne’e dificulta ba asesu sidadaun sira ne’ebe hela do’ok husi kapital munisipiu nian.
Nia konsiente BI nudar dokumentu sentral ba sidadaun Timorense tanba ho BI mak sira bele asesu ba dokumentu seluk hanesan kartaun eleitoral, passaporte inklui mos atu loke konta bankaria tenke iha BI.
“Ita seidauk iha balkaun atendimentu to’o iha postu administrativu no suku sira, maibe meus ne’ebe ita iha atu atende ita nia populasaun sira iha postu, suku no aldeia ne’ebe susar tebes atu asesu iha meus rejistu movel. Liu husi ekipa ida ne’ebe kompostu husi diresaun nasional identifikasaun sivil no rejistu criminal no pesoal sira iha munisipiu koloka iha suku sira ne’ebe ita hare ema ferik katuas barak, ema ho defisensia, labarik sira ami halo atendimentu kedas iha suku,” nia hateten iha servisu fatin Colmera, Dili.
Nia dehan ekipa atendimentu movel dadaun ne’e halo hela atendimentu iha suku sira iha doti, turiskai, postu fatuberliu iha munisipiu Manufahi nian, no iha postu Maubesi munisipiu Ainaro, iha suku sira iha munisipiu Ermera no planu sei koloka ba postu administrativu Uatulari, Uatocarbau munisipiu Viquque tanba populasaun barak ne’ebe seidauk rejistu.
Nia hateten ho regras foun ne’ebe banku sira aplika ba benefisiariu bolsa da mãe, subsidiu Idozu, defisente tenke iha kartaun BI atu loke konta bankaria mak numeru populasaun ne’ebe trata dokumentu BI aumenta makas iha munisipiu sira hotu.
Nia informa hahu fulan Janeiru to’o Agostu tinan 2022, sira konsege atribui ona kartaun BI ba sidadaun nain 91,257 iha teritorio nasional.
Alende ne’e nia dehan numeru sidadaun trata passaporte mos aumenta makas kuaze loron ida maximu atribui passaporte ba ema nain 300 ate 400 tanba depois re-ativa viajen estrajeiru ema barak sai ba liur buka servisu no kontinua estudu.
Iha parte seluk, Sidadaun Hermenegilda Soares hateten sidadaun sira trata dokumentu sira hanesan sertidaun RDTL, Bilhete Identidade, Passaporte ne’e kuandu sira presiza loos, liu-liu bainhira moras atu ba halo tratamentu iha rai liur tanba atu trata dokumentu sira ne’e tenke iha osan atu mai to’o iha munisipiu.
Nia dehan to’o iha munisipiu mak dokumentu hotu kompletu laiha problema failha ruma ba naran sira bele prosesa lalais, maibe naran ruma sala tenke fila hadia naran sira hotu mak mai fali.
“Ita tenke mai iha ne’e, ita husi foho tan lahatene tan dalan sira, ita sa’e bemo atu tun loos iha fatin ne’ebe no ba loos kantor ida ne’ebe ita lahatene. Atu lao mesak lahatene dalan tauk kareta soke ita,” nia hateten bainhira akompaña kaben trata dokumentu Bilhete Identidade no passaporte iha edifisiu Rejistu Notariadu Colmera Dili.
Nia hateten sira akompaña moras mai halo tratamentu iha hospital nasional tanba ne’e husi hospital halo pedidu no haruka sira nia naran ba parte rejistu nian atu trata sira nia dokumentu sira.