- Publika iha: 01 Setembro 2021
Diretur Jeral servisu koperativu, iha Ministerio da Saúde, Marcelo Amaral hateten pasiente konfirmadu Covid-19 ho kategoria grave no kritiku nafatin halo referal ba iha nasional atu hetan atendimentu ne’ebe adekuadu, tanba hospital sira iha munisipiu seidauk iha kapasidade intermus ekipamentu no rekursu humanu ne’ebe sufisiente atu fo atendimentu.
Nia dehan preparasaun ba ICU iha hospital sira iha munisipiu lao hela, hanesan hospital Maubessi munisipio Ainaro, munisipiu Bobonaro, Covalima no Baucau, maibe sei treinu hela ekipa sira atu maneja aparellu sira. Tanba ne’e sei uza ba kazu lizeru sira.
“Kazu kritiku tenke mai iha Dili tanba fasilidade Oxygenu ne’ebe diak liu ne’e iha ne’e. Mediku espesialista sira mos iha Dili, entau sira ho kondisaun kritiku tenke mai iha Dili,” nia hateten iha servisu fatin Kaikoli, Dili.
Nia espera fulan rua tan fasilidade ICU iha munisipiu sira kompletu ona maka kazu kritiku sira balun bele halo tratamentu iha ne’eba, la presiza mai hotu iha Dili.
Nia hateten evolusaun kazu aumenta makas, liu-liu ho variante Delta halo ema barak presiza hospitalizasaun, maibe espasu izolamentu Tasi tolu ba kazu lizeira, Vera Cruz ba kazu grave no Lahane ba kazu kritiku limitadu tanba ne’e sira nafatin halo aproximasaun ba fatin privado sira hanesan hotel atu bele akumula kazu sira ho lizeiru no moderadu ladun grave.
Nia hatutan alterativu seluk atu apoia servisu hospitalizasaun maka kazu sira lizeiru laiha sintomas no moderadu ladun grave sujere halo izolamentu mesak iha uma atu fo espasu ba ekipa foku ba kazu sira grave no kritiku.
Tuir dadus ne’ebe iha, total izolamentu iha munisipiu Dili hamutuk 15, kompostu husi izolamentu Vera Cruz, hospital Dr. Antonio de Carvalho Lahane, Tasi tolu, uma estado Tibar, Colegio Academia Polisia Comoro. No hotel sira hanesan hotel Fortuna, Novo Horizonte, Leokase, Luxury, YQ, SK hotel, hotel Vila Verde, hotel D. City, apartamentu Eternity, mall Golgota.
Entretantu, Diretur Jeral Institusaun Publika Servisu Nasional Ambulansia no Emergensia Medika (SNAEM), Horacio Sarmento hateten kareta ambulansia ne’ebe dezignadu ba evakuasaun pasiente Covid-19 hamutuk 16, kompostu husi munisipiu 11 inklui Rejiaun Administrativu Espesial Oecusse Ambeno (RAEOA) kareta ida-ida no nasioal iha kareta 4, ne’ebe kolokadu iha izolamentu tasi tolu 2, Vera Cruz kareta ida no izolamentu Lahane kareta ida.
“Kazu ne’ebe kritiku presiza urgente ita iha aviaun ba tula, hanesan kazu iha Maliana, Suai, Viqueque, Lautem no Atauro, maibe sira ne’ebe besik munisipio Aileu fatin izolamentu ladun kompletu sira iha kareta ne’ebe dezignadu ba Covid-19 tula mai iha Dili,” nia hateten.
Nia dehan kustu evakuasaun moras ho aviaun kada munisipiu lahanesan tanba depende ba distansia tanba ne’e kustu karun liu maka munisipiu Lautem no RAEOA ho folin rihun ida resin ba evakuasaun dala ida.
Iha parte seluk, Membru Parlamentu Nasional, Deputado Antonio da Conçeicão husu sidadaun hotu atu labele ejiji deit servisu atendimentu saúde iha fatin izolamentu sira, maibe fo apoia ba ekipa saúde atu bele trava alastra virus iha komunidade tanba situasaun agora grave no sistema saúde risku ba monu.
“Situasaun ne’ebe mak iha izolamentu Vera Cruz no Lahane, pratikamente grave loos tiha ona tanba ne’e mak, hau hanoin ita hotu nia apoia atu nune’e ita bele hakman netik alastramentu kontajiu virus ne’e hodi nune’e bele salva mos ema nia vida,” nia hateten.
Nia dehan pesoalmente esperensia hetan infesaun Covid-19 ho kondisaun ne’ebe lizeiru, maibe maluk barak mak baixa iha Vera Cruz no Lahane hare kondisaun minimu tebes.