- Publika iha: 16 Fevereiro 2021
Membru Parlamentu Nasional, Deputada Virgina Ana Belo hateten politika cesta bazika ou distribui aihan ba povu, ne’e fo impaktu ki’ik ba ekonomia rai laran no bo’ot ba rekuperasaun ekonomia rai seluk nian tanba produtu nesesidade baziku sira barak importado.
Nia salienta politika fahe aihan nesesidade baziku ba komunidade iha situasaun emergensia ne’e diak, maibe tenke halo uluk levantamentu kona ba kuantidade produsaun rai laran atu nune’e investimentu ida ne’e kontribui fali ba rekuperasaun ekonomia iha rai laran.
“Politika ne’e diak maibe lolos tenke tetu no hare buat hotu ho kuidadu. Pelumentus hare uluk ita nia kuantidade produsaun lokal, no cesta bazika ne’e responde duni populasaun nia nesesidade ou lae.
“Tenke hare valor nutrisaun husi hahan ne’ebe ita hakarak fahe atu ajuda duni ita nia komunidade intermus ekonomia no saúde,” nia hateten iha plenaria parlamentu nasional.
Nia dehan implementasaun politika ida ne’e mos hamosu diskriminasaun tanba aihan ne’ebe fahe ba komunidade sira husi fatin ida ba fatin seluk la hanesan intermus variedade no kuantidade.
Nia hateten agrikultor iha rai laran sei konsidera hanesan subsistensia katak kuda ba han familia nian lorloron deit, no emprezario sira ne’ebe halao investimentu iha setor agrikultura sei menus tebes tanba ne’e produsaun iha rai laran seidauk bele responde ba politika refere ho diak atu atinji objetivu ida kontribui ba rekuperasaun ekonomia rai laran.
Entretantu, Deputado Andriano Nasimento hateten produtu lokal laiha ona iha merkadu, maibe komunidade barak seidauk hetan sira nia direitu tanba ne’e hakarak lakohi governu tenke sosa produtu husi rai seluk atu distribui ba komunidade ne’ebe seidauk simu.
“Kestaun produtu laiha ona iha rai laran, ita hotu hatene nasaun ida ne’e depende ba importasaun. Entau laiha ona tenke sosa fali tanba cesta bazika labele para povu balun simu ona balun seidauk,” nia hateten
Nia hateten bainhira povu hetan hotu ona sira nia direitu ba aihan ho kustu $25 kada ema durante fulan rua nian, maka governu tenke halo fali analiza klean ida kona ba impaktu politika ne’e ba ekonomia rai laran hodi bele hadia diak liu tan politika sira ne’e.
Nia haktuir produtu lokal iha merkadu laiha signifika kompania sira sosa hotu ona no osan sira ne’e komesa lao ona iha povu nia liman, no agrikultor sira motivadu atu halao servisu to’o no natar tanba merkadu iha.
Iha parte seluk, Diretora Organizasaun Hamutuk Ita Ajuda Malu (HIAM Health), Rosaria Martins da Cruz hateten governu tenke halo lista aihan ne’ebe fo duni nutrisaun ba povu mak bele tama mai ria laran no distribui ba komunidade sira.
"Governu tenke identifika aihan ne’ebe tama mai rai laran tenke ho komposisaun nutriente diak, sira ne’ebe la diak lalika hatama mai rai laran tanba ita ba fo fali osan ba nasaun Indoensia sosa fali hahan ba povu han hodi oho fali povu, Ne’e laos governu ne’ebe diak,”
“Governu ne’ebe diak hanoin povu ita lakohi povu mate ho idade tinan 40, 30, 20 no 16 tanba hahan mak determina ita nia moris.”
Nia lamenta liu husi cesta bazika governu fahe susu enak ba komunidade sira atu konsumu tanba produtu ida ne’e ladiak ba saúde no sei kauza ba moras lahadaet kronika sira, ne’ebe oho ema barak dadaun ona.