Quarta, Fevereiro 19, 2025

Tuir Membru Parlamentu Deputtado Arao Noe, CNRT, hateten katak krime ne’ebe mak membru (ONU) halo iha Timor Leste la iha justisa ba sira tanba sira hetan imunidade tuir akordu ne’ebe mak halo ba membru ONU tomak.Membru Parlamentu Deputado Arao Noe, CNRT, hateten katak krime ne’ebe mak membru organizasaun Nasoens Unidas (ONU) halo iha Timor-Leste, la iha justisa ba sira tanba  lei Timor nian la vigora ba sira tanba sira hetan imunidade tuir akordu ne’ebe mak halo ba membru Nasoens Unidas tomak katak sira halo krime ruma laos Tribunal Timor nia mak halo julgamentu ba sira maibe desizaun final husi ONU mak halo ba sira.


”Tanba ne’e mak hau hare katak kazu barak agora akontese ita hare sei suspendidu,” dehan Deputadu Noe iha Parlamentu Nasional, foin lalais (12/12).
Deputado Noe hateten tan katak Timoroan mak tenki senti  aan, tenki unidade no estabilidade atu nune’e ita rasik bele moris iha ita nia rai para nivel estranjeiru labele mai sirkula iha Timor-Leste.


“Depois ita nia lei labele vigora ba sira tanba ne’e mak ita hola akontesementu sira ne’e hotu atu halo reflesaun ba Timoroan tomak katak diak liu ita estabilidade iha ita nia rai para sira bele fila ba sira nia fatin para ita implementa ita nia lei ba ema hotu,” hateten Deputado Noe.
Nia sublina katak, krime ne’ebe mak membru ONU ruma halo iha Timor-Leste Governu mak hola fali pozisaun oinsa para bele fo apoiu ruma ba lezadu ka vitima.
“Prosesu judisial konaba kriminal nian sira iha prosesu ketak duni mas ne’e ligasaun ba ONU labele tama sistema judisial iha Timor.”
Entretantu Valente da Silva Soares, Adjuntu Polisia Tranzitu Nasional, Dili, hateten katak akontesementu kazu Kareta ONU soke Motorijada ida iha Aitarak-Lran, Polisia Tranzitu Investigasaun PNTL hola ona dadus no sei entrega fali ba iha ONU mak sei foti desizaun.


“Ami kompetensia husi Polisia tranzitu nia mak to’o iha ne’e deit, hola dadus, halo sketsa depois halo prosesa ba oin.”
Iha parte seluk akontesementu iha Matadouru ne’ebe membru ONU lori kareta UN soke mate joven nain rua, Adjuntu Soares hateten katak kazu ne’e mos Polisia Tranjitu Nasional halo ona  dadus  no esketsa intrega fali ba ba iha ONU nia misaun mak sei foti desizaun.


“Ida fali akontese iha semana liuba [10/12]. Ida ne’e akontesementu UN maibe ema ne’ebe lori ema sira sivil UN nian. Ida ne’e mos soke joven nain rua iha Matadouru. Nin rua ne’e mate hotu,” hateten Adjuntu Soares.
Vitimas rua ne’e ida joven Indonesia hosi Timor Osidental ne’ebe hafoin halo autopsia familia lori kedas ba Atambua atu hakoi.
Ida seluk joven Timorona ne’ebe familia la aseita halo autopsia no lori ba hakoi kedas iha nia fatin iha Baucau.


“Sira dehan la halo prosesu ita labele halo buat ida tanba sira defende husi Lei ida Artigu 25, Lei Internasional katak sira [membrus ONU] hetan Imunidade,” hakturi Adjuntu Soares.
Entertantu iha iha komunikadu imprensa husi Portavoz Missaun ONU iha Timor-Leste, UNMIT, hateten katak sira lamenta tebe-tebe asidenti nebe akontese besik iha ONU nia kompound Obrigadu Barrack iha loron Sabadu dader 10 Dezembru rezulta joven mane nain rua mate.


“Nasoens unidas konsidera kestaun siguransa rodaviaria nian seriu,” hateten Carlos Araujo, Portavos UNMIT liu hosi komunikadu imprensa.
Portavos Araujo haututa tan katak horas ne’e dadauk Polisia Nasional Timor-Leste halo hela investigasaun ba asidente ne’e no ONU mos halo koperasaun diak iha prosesu investigasaun ne’e sei halao hela.