Aman Barak Lakumpri Obrigasaun Poder Paternal

Diretora Executiva Forum Komunikasaun Feto Timor Lorosa’e (FOKUPERS), Maria José Guterres hateten aman barak la kumpri sira nia obrigasaun poder paternal hanesan fo alimentasaun ba oan sira bainhira deside fahe malu ho fen, maske tribunal fo ona desizaun.

Nia dehan, lei kodigu sivil hakerek momos katak inan no aman iha obrigasaun atu tau matan ba oan sira nia alimentasaun, seguransa, saúde, no edukasaun, to’o bainhira oan iha rendimentu rasik atu sustenta moris.

“Esperensia kazu sira iha faze primeiru no segundu aman fo alimentasaun, maibe kleur sira la fo ona. Entau vitima sira ne’ebe hatene no brani sira ba tribunal husu no ama sira kumpri fali obrigasaun, maibe ida rua deit maioria husik deit tanba ita hare ba mai mos presiza osan. Ida ne’e mak sai dezafiu ba feto sira kontinua ejiji sira nia direitu ba oan sira,” nia hateten iha servisu fatin Farol, Dili.

Nia dehan, frakeza ida mak ministerio publiku no tribunal rasik laiha rekursu no mekanismu ne’ebe apropriado atu bele halo monitorizasaun ba desizaun sira ne’ebe foti ona iha tribunal hodi asegura aman sira kumpri duni sira nia obrigasaun poder paternal.

Nia informa, iha tinan 2020, sira registu kazu abandonu husi laen hamutuk 78 no kazu sira ne’e prosesu hotu ona iha ministerio publiku.

Nia dehan, numeru kazu abandonu ne’e a’as ba beibeik tanba ne’e presiza iha mekanismu ida ne’ebe diak atu bele obriga aman sira kontinua fo alimentasaun ba oan sira.

Iha parte seluk, Membru Parlamentu Nasional Deputada Josefa Pereira hateten baze legal iha no forte tebes atu fo responsabilidade ba aman sira tanba iha kodigu sivil hakerek momos aman sira tenke asegura labarik ne’e to’o labarik ne’e bele ona responsabiliza baa an rasik.

Nia rekonhese, implementasaun lei ne’e sei fraku tebes tanba autoridade sira ladun fo importansia ba kestaun ida ne’e, entau feto no labarik lahetan sira nia direitu no sai vulneravel liu tan.

“Ida ne’e hau hanoin falta sosializasaun no konsementu husi vitima sira rasik katak bainhira mane ne’e la iha responsabilidade ba saida mak tribunal fo konaba alimentasaun mak feto iha direitu atu hato’o fila fali keixa atu nune’e bele rezolve ho diak,” nia hateten.

Nia dehan, numeru kazu abandonadu a’as tebes no halo feto no labarik sira sai vulneravel tebes tanba ne’e presiza parte hotu atu sosializa lei sira ne’e ba sosiedade atu bele iha konhesementu ne’ebe klean no abilidade atu hato’o keixa bainhira sente sira nia dirietu violadu.