Vice Ministra ba Asuntu ASEAN, iha Ministeriu Negosio Estranjeiru no Koperasaun (MNEK), Milena Rangel hateten sira servisu hamutuk ho ajensia Trade Invest ho apoia husi ADB realiza atividade formasaun loron haat (9-12) hodi introdus akordu ekonomika ASEAN nian ne’ebé kobre setór servisu no investimentu ba grupo tekniku ministeriu relevante sira atu iha koñesementu konaba obligasaun sira iha ASEAN hodi partilha ho dezenvolvimentu enkuadramentu legal domestika nian atu asegura atividade ekonomika.

Vice Ministra ba Asuntu ASEAN, iha Ministeriu Negosio Estranjeiru no Koperasaun (MNEK), Milena Rangel hateten sira servisu hamutuk ho ajensia Trade Invest ho apoia husi ADB realiza atividade formasaun loron haat (9-12) hodi introdus akordu ekonomika ASEAN nian ne’ebé kobre setór servisu no investimentu ba grupo tekniku ministeriu.

Nia dehan objetivu husi atividade ne’e mak atu tekniku sira bele koñese no komprende didiak obligasaun sira iha ASEAN konaba akordu investimentu komprensivu no instrumentu investimentu sira. Nune’e mos bele aprende husi nasaun membru sira seluk nia esperensia ba implementasaun obrigasaun sira iha setór investimentu atu bele iha preparasaun ne’ebé maximu intermus rekursu humanu, bainhira Timor-Leste sai ona nasaun membru ba ASEAN.

“Ohin hamutuk ho tekniku sira tenta introdus akordu ne’ebé eziste iha ASEAN para depois koresponde ho ita nia enkuadramentu legal iha rai laran atu asegura ita nia adezaun iha tempu badak.

“Ita akompaña ita nia Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, anunsiu ona ba públiku iha simeira Japaun foin dadaun ne’e katak intensaun Timor-Leste nian atu adere sai membru iha tinan 2025, entau agora dadaun tekniku sira prepara servisu tekniku hotu-hotu hodi asegura ita nia adesaun tinan 2025,” nia hateten hafoin partisipa iha serimonia abertura Programme for Cluster III of Capacity Building Programme (CBP) ASEAN Secretariat Technical Mission to Timor-Leste: Investment iha Suai Room Timor Plaza Comoro, Dili.

Nia konsente prosesu ne’ebé naruk tebes, depois simu roteiru governu halo ezersisiu makas hodi asegura dezenvolvimentu enkuadramentu legal sira koresponde ho ejijensia akordu ekonomia ne’ebé eziste iha ASEAN.

Iha parte seluk, Diretóra ADB, iha Timor-Leste, Stefania Dina hateten setór investimentu no servisu nudar pilar ne’ebé sei hasa’e aspirasaun ekonomia Timor-Leste nian tanba ne’e importante tebes atu haforsa setór rua ne’e hodi dudu kresimentu ekonomia ne’ebé sustentavel.

Nia dehan investimentu kobre prosesu komprensivu ne’ebe lori tempu naruk ho objetivu atu hasa’e standarte moris sosiedade nian no hametin soberania estadu nian tanba setór ne’e liga ho dezenvolvimentu estrada, transporte ne’ebé asesivel iha teritorio atu hasa’e konektividade ba komunidade. Investimentu liga ho infrastrutura telekomunikasaun ne’ebé avansadu no modernizasaun pratika agrikultura no industria sira ne’ebé posibilidade ba Timor hasa’e produsaun produtu no servisu.

“Hau enkoraja imi ema hotu atu aproveita oportunidade ida ne’e, involve entidade sira husi sekretariadu ASEAN no nasaun membru sira inklui Filipina, Kamboja, Laos no Singapura. Sira nia esperensia no konhesementu konaba integrasaun ekonomia fo lisaun ne’ebé valor bo’ot tebes ba Timor,” nia hateten.

Nia espera koñesementu no abilidade ne’ebé grupo teknika sira hetan sei fo kontribuisaun diak ba dezenvolvimentu ekonomia Timor-Leste ne’ebé sustentavel.