Agrikultor Konsege Produs Batar 59,148.43 Toneladas

Diretor Nasional Agrikultor, Hortikultura no Extensaun iha Ministerio Agrikultura e Peskas (MAP), Amaro Ximenes hateten tinan rua (2016-2017) agrikultor sira infrenta situasaun bai-loron naruk (El Nino), maibe agrikultor sira konsege produs batar 59,148.43 toneladas.

Nia dehan, iha tinan 2016 MAP prepara fini haree 30 toneladas no batar 20 toneladas iha armagen fini sira iha munisipios atu apoiu agrikultor sira, maibe agrikultor sira la husu tanba udan laiha.
“Tinan kotuk, maske iha situasaun difisil tebes maibe nia rezultado mak ne’e 59,148.43 toneladas,” nia hateten iha servisu fatin Comoro Dili.
Nia hateten, area potensial kuda batar iha Timor –Leste hamutuk 196,312.00 hektar, maibe iha tinan kotuk konsege kuda (utiliza) 32,598.62 hektar. Husi 32,598.62 hektar ne’e konsege koileta iha 26,986.77 hektar.
Nia hatutan, tuir meterologia tinan ida ne’e (2018) mosu El Nina (udan naruk) tanba ne’e iha tinan kotuk MAP prepara ona fini hare 50 toneladas, batar 50 toneladas ne’ebe distribui ona ba iha agrikultor sira.
Iha parte seluk, Diretor Ezekutivu Organizasaun Hametin Agrikultura Sustentavel Timor –Leste (HASATIL), Gil Boavida preokupa ho fini batar ne’ebe governu fo liu –liu batar Noi Mutin no Sere tanba aat lalais.
Nia dehan, batar ne’e nia modelu ne’e diak tanba bo’ot, maibe komunidade sira atu rai hanesan fini ne’e ladiak.
“Ami halo observasaun ba komunidade sira bainhira koileta, ita haree fohuk tiha ona iha hun, ne’e problema tanba ne’e ami husu bele dezenvolve ida ne’e maibe fo mos prioridade dezenvolve fini local sira tanba ne’e dura,” nia hateten
Nia husu, ba governu atu kria politika banku fini hodi motiva agrikultor sira dezenvolve fini iha rai laran hodi redus importasaun fini, tanba agrikultor sira iha kapasidade atu halo ida ne’e.
Iha parte seluk, Xefe Suku Soba, Postu Administrativu Laga, Munisipio Baucau, Francisca Monica preokupa ho distribuisaun fini ne’ebe sempre tarde to’o ba iha agrikultor sira.
“Foin lalais, agrikultor sira kuda hotu ona batar sira ne’e mak fini mai ikus, ida ne’e mos sai obstaklu ba ita nia agrikultor sira,” nia hateten.
Nia dehan, lolos udan monu rai iha fulan Novembru entaun fulan Otubru ne’e distribuisaun la’o ona no batar sira ne’e to’o ona iha agrikultor sira, nune’e udan mai sira bele kuda.
Nia informa, iha tinan kotuk produsaun batar iha suku ne’e laiha tanba udan laiha no tinan ne’e (2018) iha balun ne’ebe hetan estragus tanba anin bo’ot, maibe konsege koileta.